Un conte de pesca [Lo rainald e los rainaldons]

« Alara, lo rainard parlava ambe sos rainardons e ie disián :
“Nos as promés un conte ! Nos as promés un conte !
– Mès non, vos ai pas promés un conte !”
E la rainarda ie diguèt :
“Mès si, l’autre ser, ie prometèras un conte.
– A !, causa promesa, causa devuda !
– E ben vos vau contar un conte de pesca.
– A !, mès siás pescaire tanben ?
– E ben, enfin, una certena pesca.’’
Un jorn, aviam talent, talent, aviam pas res per manjar. Alara, me’n vau sus la rota e vegère venir de carretièrs que portavan de peis. Bò coneguèrie a l’odor.
Alara, diguère : “Te caldriá far quicòm.”
Me jase sus la rota, tot fanga, plan, lenga penjolada. Creguèron qu’èri mòrt.
Alara, lo qu’èra davant cridèt a l’autre :
“E arrèsta e... i a rainard aquí !
– I a pas qu’a lo titar en amont sus la carreta e, quand serem a l’ostal, ie virarem la rauba a la revèrs !”
E ie me titèron e i aviá de peisses.
E los drollons ie disián :
“De veritables peisses ?
– E de peisses bons !”
Alara, ne mangère tantes que ne volguère. Après, cerquère tres o quatre anguilas, plan polidas, plan grassetas, e las enrotlère al còl e sauti sus la rota e ie diguère :
“E, los cavalièrs !, adissiatz !, merci del peis !
– Ten !”
E partís.
“Baste que te crebèsson !”
Alara, pardí, quand se’n anèt, lo prenguèt a l’ostal, content.
E lo faguèron coire.
E l’odor se rependiá ; per la chiminèia, passava l’odor.
Alara, lo lop sentiguèt.
Se’n anèt tustar a la porta.
E lo rainard ie ditz :
“Qual i a ?
– Soi ieu !
– Qual... tu ?
– Lo lop !
– A !, mon oncle !
– E ben mès... Esperatz que aqueles pèras que son aquí ajan finit de manjar per venir.
– Cossí, i a de pèras ?
– Òc, i a de pèras.
Ara, ieu en me faguent vièlh, per me rachetar, me soi fach pèra.
– Seriá pas una de tas farças encara aquò ?
– Non, non, non. Me soi fach pèra.
E tu, se te fasiás pèra ?
– Se me fasiái pèra, auriái de peis cada jorn ?
– Cada jorn !
– Alara, e ben me fau pèra !
– E ben mès, se te vòls far pèra, passa lo cap per la catonièira aquí, te vau far la tonsura.”
Passa per la catonièira.
E dins aquel temps, ditz als dròlles :
“Fasètz calfar un pairolet d’aiga, vitament, vitament !”
E van far bolir un pairolet d’aiga.
Alara, quand lo lop agèt passat plan lo cap, ie te fican aquela aiga dessús.
E cridava :
“O ! Me brutlatz ! Me brutlatz ! Me brutlatz !”
Mès contunhavan totjorn.
E ie disiá lo rainard :
“Mès te fau una polida tonsura !”
Quand agèt finit, ie diguèt :
“E ben, ara, issaja de te sortir d’aquí, ieu vau far lo torn darrèr l’ostal.”
E quand soguèt sortit, ie diguèt :
“E ben, ara, anam manjar de peis ?
– A non ! La prumièira nuòch, cal passar la nuòch defòra. E, après, ne manjaràs.
Mès te mostrarai ont los pèras pescan lo peis. Anem-ie, veiràs, dins una paissièira.”
Alara ie van.
E i aviá un farrat. I estaca aquel farrat a la coa, ie diguèt :
“Met-te aquí, plan sul bòrd. E alara, quand lo farrat serà plen de peisses, me cridaràs.
– Alara, alara, cossí sauprai quand es plen ?
– E ben bò saupràs quand pesarà. Quand pesarà plan, me cridaràs.”
Lo lop, al cap d’un moment, tira lo farrat. Èra tot gelat, èra pesuc. Ie diguèt :
“Rainard, rainard, vèni. Lo farrat es plen de peis !”
E lo rainard i anèt :
“Jès ! Ieu cresiái pas que… De qué s’es passat ? As la coa que s’es jalada. Ten, es presa entremièg lo glaç. Mès me cal cercar un farradat d’aiga bolhanta, la te tirarai.
– A non, pas d’aiga bolhanta, n’ai pro ambe lo cap !
– E ben, mès alara cal esperar que lo solelh sortiga e fondrà.
– E ben òc ! Mès ambe lo solelh, lo bordièr se revelharà ambe los canhs !
– Ò ! Ten, ’mai se son revelhats. Los entendi que japan. Me’n vau ieu vite !
– Te’n vas e me daissas aquí…
– Òc, mès te servirà aquò, te servirà…”
Alara, ie diguèt lo rainard, per se mocar d’el, ie disiá :
“Adiu ! Adiu ! Te portarà chança aquò !”

E, aquí, çò mème :
Es passat per un escalièr de veire,
I a res a creire. »